Cấu trúc của làn da

Làn da là tế bào lớn nhất của cơ thể con người, được cấu tạo thành 3 lớp với những chức năng hoàn toàn khác nhau. Lớp trên cùng của da là thượng bì với tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của các tác nhân bên ngoài. Đồng thời nơi đây cũng là nơi biểu hiện các sắc tố của da như trắng, đen, nâu, vàng… Lớp da thứ hai là trung bì với 3 thành phần cấu tạo chính: collagen, elastin và acid hyaluronic có tác dụng tạo sự đàn hồi và kết nối chặt chẽ khắp cơ thể. Lớp da cuối cùng là hạ bì với các tế bào mỡ có tác dụng chính là giữ ấm và dự trữ năng lượng cho cơ thể. 

1. Thượng bì

Như là lớp da ở phía ngoài cùng mà chúng ta có thể nhìn và chạm vào được, lớp biểu bì bảo vệ chúng ta tránh khỏi các độc tố, vi khuẩn là tránh mất các chất lỏng cần thiết. Nó bao gồm 5 lớp tế bào. Các tế bào được sản sinh ở lớp trong cùng, di chuyển đến bề mặt da. Từ đó, chúng phát triển và trải qua nhiều sự thay đổi. Đây chính là quá trình được biết như là quá trình sừng hóa (hay sự hình thành sừng ở biểu bì), khiến mỗi lớp của tầng biểu bì trở nên khác biệt.

• Lớp đáy (hay stratum basale): là lớp trong cùng của biểu bì nơi các tế bào keratinocyte được sản sinh.
• Lớp tế bào gai (hay Stratum spinosum): các tế bào keratinocytes sản sinh chất sừng (các sợi protein) và trở nên có hình con suốt.
• Lớp hạt (hay stratum granulosum): Quá trình sừng hóa bắt đầu- các tế bào sản sinh ra các hạt nhỏ và các hạt này di chuyển lên trên, biến đổi thành chất sừng và các lipid biểu bì.
• Lớp bóng (hay stratum lucidium): Các tế bào bị ép nhẹ, trở nên bằng phẳng và không thể phân biệt được.
• Lớp sừng (hay stratum corneum): Là lớp ngoài cùng của biểu bì, trung bình có khoảng 20 lớp da và các tế bào chết đã được dát mỏng, phụ thuộc vào vùng da của cơ thể. Những tế bào chết này bong ra thường xuyên trong quá trình tróc vảy. Lớp sừng là nơi cư trú của các tuyến mồ hôi và các tuyến bã nhờn.

Các tế bào ở lớp sừng thì được gắn kết với nhau bởi các lipid biểu bì. Những lipid này thì rất quan trọng để tạo nên một làn da khỏe mạnh: chúng tạo nên hàng rào bảo vệ và giữ được độ ẩm cho da. Khi các lipid bị mất đi, da trở nên khô hơn và cảm giác bị căng và sần sùi. Biểu bì được bao phủ bởi chất nhũ tương gồm nước và lipid (chất béo) được biết như các màng hydrolipid. Lớp màng này giúp duy trì sự tiết mồ hôi và bã nhờn, giúp làn da được mềm hơn và hoạt động giống như hàng rào chống lại vi khuẩn và nấm. Phần nước của màng này, như là các acid bảo vệ bao gồm:

• Axit lactic và một số các amino axit từ mồ hôi
• Các axit tự do từ dầu
• Các amino axit, axit cacboxilic pyrrolidine và các nhân tố tạo độ ẩm tự nhiên khác (NMFs)- là nhân tố của quá trình sừng hóa.

2. Trung bì:

Phần cấu trúc chính của lớp trung bì là sợi collagen, sợi đàn hồi và các mô liên kết- giúp cho làn da độ khỏe mạnh, linh hoạt mang đến sự  trẻ trung hơn cho da. Các cấu trúc này thì gắn chặt với một chất như gel (chứa acid hyaluronic) có khả năng cao trong việc liên kết với phân tử nước giúp duy trì được thể tích của da. Lối sống và các nhân tố bên ngoài như ánh nắng mặt trời và sự thay đổi nhiệt độ có tác động đến số lượng sợi collagen và sợi đàn hồi trong cấu trúc da. Khi chúng ta già đi, sự sản sinh sợi collagen và sợi đàn hồi  tự nhiên giảm xuống và chức năng gắn kết với các phân tử nước cũng bị suy yếu. Làn da lúc đó trông có vẻ thiếu săn chắc và nếp nhăn xuất hiện.

Lớp trung bì đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài cũng như nuôi dưỡng lớp ngoài cùng:

• Lớp trung bì dày, có cấu trúc giúp làm nhẹ đi các tác động từ bên ngoài và khi tổn thương xảy ra, chúng có chứa các mô liên kết giúp làm lành vết thương như nguyên bào sợi và dưỡng bào .
• Là  nơi có chứa nhiều mao mạch máu giúp nuôi dưỡng biểu bì và loại bỏ chất thải.
• Tuyến bã nhờn (nơi sản sinh dầu cho bề mặt da) và tuyến mồ hôi (nơi vận chuyển nước và axit lactic tới bề mặt da) đều được đặt tại lớp trung bì. Các chất lỏng này kết hợp với nhau tạo nên lớp màng hydrolipid.

Trung bì còn là nơi có các cơ quan:

• Các mao mạch bạch huyết.
• Cơ quan cảm nhận cảm giác.
• Chân tóc: nơi tóc được phát triển.

3. Hạ bì:
Lớp da ở phía trong cùng là nơi tạo ra năng lượng của cơ thể, đồng thời hoạt động như một tấm đệm và cách nhiệt cho cơ thể. Chúng bao gồm:

• Các tế bào mỡ: gắn kết lại với nhau thành nhóm như một lớp đệm.
• Các sợi collagen đặc biệt (được gọi là vách mô hay đường ranh giới): bao gồm các mô liên kết mềm xốp giúp giữ các tế bào chất béo gắn kết  lại với nhau.
• Các mạch máu.

Số lượng các tế bào chất béo ở mô dưới da thì khác nhau ở các vùng trên cơ thể. Hơn  nữa, sự tạo thành các tế bào này cũng khác nhau giữa nam và nữ cũng như cấu trúc của các bộ phận khác của da.

Theo thời gian, dưới tác động của các yếu tố khách quan như độ tuổi, môi trường và chủ quan như tâm lý và chế độ sinh hoạt ăn uống, mà các bộ phận ở da giảm số lượng và biến đổi cấu trúc, dẫn đến những vấn đề thường gặp như da nhăn, da chùn nhão, da khô phần lớn liên quan đến việc sụt giảm các sợi collagen, hoặc các sợi collagen lỏng lẻo do giảm các tế bào elastin hoặc cấu trúc của các sợi collagen và elastin bị thay đổi do môi trường acid hyaluronic không đủ để giữ ẩm và nuôi dưỡng. Một vấn đề phổ biến khác của làn da nữa là hiện tượng da trở nên sậm màu và nám xuất hiện, liên quan đến việc kéo dài quá trình thay đổi tự nhiên của các tế bào da khiến các tế bào chết và melanin ở lại lâu trên làn da. Vì vậy, ngoài việc chăm sóc lớp nền của làn da thì phái đẹp nên bổ sung từ bên trong bằng các thực phẩm, nước uống bổ sung để giữ được vẻ tươi trẻ, khỏe khoắn dù đang ở độ tuổi 30 – 40 hay ở tuổi 50.